Monday, July 25, 2011

"Bieganski" in Markowa, Ulma Family Home: A Highlight of My Trip to Poland and Talks on "Bieganski"


Markowa. Source.
On Saturday, July 23, 2011, Mateusz Szpytma, research worker of the Instytut Pamieci Narodowej Oddzial Krakow, or Institute of National Remembrance, Krakow branch of the Instytut Pamiec Narodowy, hosted a talk by me, Danusha V. Goska, about my book “Bieganski: The Brute Polak Stereotype, Its Role in Polish-Jewish Relations and American Popular Culture.” The talk took place in the Markowa Museum. My translator was Malgorzata Tarchala. Malgorzata played an essential role in every aspect of the talk. Our official host was the Centrum Kultury Gminy Markowa and the Towarzystwo Przyjaciół Markowej.

I’ve spoken about “Bieganski” in universities, synagogues, churches, and other socially conscious organizations. The Markowa audience was among the very best audiences I’ve ever been lucky enough to address. I could see from their faces during the talk that I was addressing intelligent, committed people who were focusing on my words and letting them sink in.

After the talk, comments continued for ninety minutes. This was the kind of intelligent, focused, grounded, probing and serious feedback that gets to the nub of the most vexing questions. There was no grandstanding, rudeness, or monkey business. Audience members were unfailingly polite. I can’t help but remark that audience members also arrived professionally dressed. This was not a crowd in sweat pants and t-shirts, as I’ve often addressed in the US, but, rather, suits.

Since leaving Markowa, I have been thinking how I could bring these people into contact with others, as part of an international conversation about Bieganski, the Brute Polak stereotype. More people need to meet people like the citizens of Markowa. I say that especially in response to mail I receive, that insists that, yes, Polish peasants are brutes. I shook enough hands before and after the talk to tell you that these are real farmers and workers, with the unique large, strong hands that only such people have – hands that tell of lifetimes of labor. And they attended to my talk more closely than many an audience on a university campus, and they asked more pertinent questions, and offered superior observations, than many a professor on a university campus.

During this eventful, memorable trip to Poland, addressing the citizens of Markowa was an unforgettable highlight.

Mateusz Szpytma has written important documentation about the Ulma family. During the Nazi occupation of Markowa, Jozef and Wiktoria Ulma, a Catholic, peasant family, attempted to rescue Jews from Nazi persecution. Nazis discovered this and murdered the Ulmas and their seven children, along with the Jews they were trying to save. The Nazis shot the children in front of their parents. Mr. Szpytma, using material from Jozef’s library, has shown how, in their attempted rescue of Jews, the Ulmas were acting in accord with their Catholic beliefs, especially as expressed in the parable of the Good Samaritan.


The Ulma Family, Markowa.
When we arrived in Markowa, I could not help but compare it to my mother’s village in Slovakia, which I visited in 1974, and to Paterson, NJ. Of course that visit to my mother’s village is indelible in my memory: the barn swallows, the flowers, the dirt roads with geese everywhere, the oppressive Soviet presence, the survivors of WW II. Markowa is a far cry from that village. Our hosts put us up in a modern hotel little different from a good quality hotel in the US.

As we drove through Markowa, its obvious order and prosperity impressed me greatly. Long, hard work and a determination to make one’s home, both one’s residence and one’s town, as lovely as possible is evident.

Given that, in the past century, Markowa has lived through disasters and dramatic change too massive to calculate – WWI, WWII, the Soviet era and the advance of global capitalism – that folks here were able to pick themselves up, dust themselves off, and create not only decent lives, but prosperous, attractive ones, is a powerful testimony to the belief system prevalent in Polish, Catholic, agricultural villages. I live in an American city, Paterson, that evidences in every square foot of real estate that its leaders and citizens refuse to attempt to create decent lives, but rather cling to criminality and dysfunction. Markowa knows something that Paterson and its political and ideological leaders must learn.

Mr. Szpytma’s mother hosted us for a delicious lunch, and then he took us on a tour of the village. We visited the site, marked with a sign, where Nazis mass murdered Jews. We also visited the Ulma home and the site where Nazis murdered them. We visited a monument in their honor. We met Zofia, Jozef Ulma’s sister-in-law, a very sprightly, charming woman who kept trying to get us to stay longer for food and drinks. We entered the house where the Ulma family raised silk worms. There we found Jozef’s library and books signed by him. Our hostess showed us a seventy year old, locally made cabinet. She told us that she is a widow and recently began reading her husband’s diaries. This gave her a sense of strength, which she used to refurbish this old cabinet, and restore it to good use. It’s really a remarkable piece of furniture, with long, sturdy, well made drawers. Malgorzata remarked that one can purchase furniture today that falls apart at the slightest jar, but this cabinet would long outlast its makers.

We met Urszula Niemczak, a really lovely member of the extended Ulma family, living in Wiktoria's former home, who talked in a beautifully direct and uncomplicated way about good work she and her family have done, including for orphans, and how that good work is inspired by the Ulma’s good deed, which, she said, is now passing love down the generations.

Our next stop was the museum. There the association president, Kazimierz Wyczarski,
a village elder, taught us about Markowa’s history, going back hundreds of years. Franciszek Balawejder gave us a tour of the Markowa Skansen. Markowa is a relatively remote agricultural village. That it is the site of such a remarkable skansen is amazing to me. Any location would be made proud by such a museum. It recreates many of the structures and technologies of a traditional peasant village. There are whitewashed houses with clay floors, exposed beams, and straw roofs. Inside these cottages are traditional peasant folk costumes, leather coats, embroidery and beads. There are many tools crafted by village blacksmiths, a loom, a spinning wheel, a windmill, and other traditional technologies. There is also humor: carved and painted horses’ and cows’ heads peek out from stables in the barn.

I was struck by the similarity of items of traditional peasant culture in Poland and those I encountered in use in Nepal when I was a Peace Corps volunteer there. Just like in the Markowa Skansen, my house in Nepal was whitewashed and had a clay floor. My neighbours ground their grain on a quern, like that at the Markowa Skansen, and threshed their grain with an identical threshing tool – a flail with another swinging stick at the end.

Windmill at Markowa Skansen. Source
Peasant home interior. Markowa Skansen. Source

Doukhobors threshing with flails. Source

Nepali threshing with a flail. Source.

I delivered my talk in the museum headquarters. We had a full house. Malgorzata Tarchala provided superb translation services, and, as a knowledgeable activist herself, she added key points which I failed to mention.

My audience was focused and courteous. Malgorzata noted nodding and note-taking. Several excellent questions came up after the talk.

I began, “I’m going to say some disturbing things. But do not despair. We can solve this problem if we unite, support each other, and act strategically. When I was a young person, it seemed as if my family would always live under Soviet communism. But now communism is gone – and we did that. We can do this.”

Below is a rough sketch of some of the ninety minute post talk give-and-take.

IS THIS ALL ABOUT MONEY? ABOUT RESTITUTION CLAIMS?

I don't think that it is. We often assume that money is the most precious commodity. In fact here is one even more precious, one for which men fight and die: identity. As “Bieganski” details, people who disseminate the Bieganski stereotype do so in order to buttress their own sense of identity.

HAS THE BRUTE POLAK STEREOTYPE BEEN STABLE THROUGHOUT TIME, OR HAS IT CHANGED?

Stereotypes of Poles in the US have changed over time. Good supplementary reading to Bieganski include Thomas Gladsky’s “Princes, Peasants, and Other Polish Selves” and Andrzej Kapiszewski’s “Conflicts Across the Atlantic.” These books talk about changing images of Poles in the US. The Brute Polak was not as prominent in American popular culture during WW II, for example, as it is today. When Poland regained independence in 1918, some groups did use exaggerated reports of mistreatment of Jews in Poland in political ways. Unfortunately this tactic ultimately hurt Poles and Jews. When reports of the Holocaust first appeared, some denounced these as “crying wolf,” citing previous exaggerated reports.

The Brute Polak image has actually gotten worse in recent years, for reasons outlined in the book.

CAN WE DO ANYTHING ABOUT THIS? POLAND IS A RELATIVELY POOR COUNTRY, WITHOUT HOLLYWOOD, MAJOR INTERNATIONAL NEWSPAPERS, OR IVY LEAGUE UNIVERSITIES AT ITS DISPOSAL.

Of course we can do something about this. We are the people who do the impossible. Look at examples like Irene Sendler, Janusz Korczak, Jan Karski, Lech Walesa. When I was a child, I thought that my relatives would live forever under the oppressive Soviet system. Now that system is gone, and we are the ones who overturned it. We did that. Now we can do this.

Malgorzata reminded me of my own oft-repeated statement: Don’t blame the Jews. Poles and Polonia must unite, support each other, and act strategically. We have many Jewish allies.

WHY DON’T THE POLISH EMBASSY AND POLISH AMERICAN ORGANIZATIONS DO MORE ABOUT THIS?

That’s a very good question. I am not privy to their private thoughts, but I can say that some argue that emphasizing heroic Poles like Kosciuszko, or books like “Bloodlands” that talk about how much Poles suffered during WW II, is the answer. Both of these approaches are intellectually flawed, and neither will do the job. One can only hope that someday the embassy and Polish American organizations will wake up to these realities. Meanwhile, we have to do what we can without waiting for them to take the lead.

POLAND GAVE AMERICA KOSCIUSZKO AND PULASKI. WHY SHOULD AMERICA RESPOND THIS WAY?

When I heard this comment, of course I thought of Yalta, of Breckinridge Long, or Henry Fairfield Osborn, president of the Museum of Natural History, who wrote in the New York Times that prominent Poles like Kosciuszko and Pulaski were not, in fact, genetically Polish, but descendents of superior people who had settled in Poland.

Finally, among her many essential contributions to this trip and to the talk itself, Malgorzata talked, at length, about her activism with Pier 21’s notorious film.

Here in Poland I met a very nice young man, Adam, from Canada, who saw Pier 21’s film with his father. His father was upset, but did not take action.

Malgorzata saw the film and decided that she would take action, and she did. She will not quit till Pier 21 stops the lies and changes the film. Malgorzata is a living, breathing example of activism at work.

After the talk and the question-and-answer session, a small group settled in for kielbasa, sok, or juice, pickles, and very good dark rye bread with the local smalec, that includes bits of onion. And, of course, we talked some more. I detailed further aspects of the Bieganski stereotype, and the small crowd gathered around the table contributed their own apt observations. It was a wonderful evening.

The next day we attended mass at Markowa’s St. Dorothy Church. The interior of the church is lovely, with gilded, dark wood carvings and a gothic ceiling. Incantatory prayers had begun before mass, and the church was so crowded I had to kneel in the aisle. Singing was loud and long, putting singing in American Catholic churches to shame. Mass attendees were beautifully dressed.

St. Dorothy's Church, Markowa. Source.
We then visited the Ulma’s grave in the cemetery behind the church and on a hill. From there we could see hills rising to the south, and flat ground to the north. Mr. Szpytma informed us that Markowa is on a border between two geographic areas, and that to the south rose the foothills of the Carpathians.

We then made one last visit to Urszula, who greeted us with a homemade cake: layers of shortcake, cherries, walnuts, chocolate, and cream. This cake was so memorably delicious that I told Urszula that from now on every time I eat cherries I will think of her cake. We watched a bit of a documentary film about Markowa and the Ulma family, but unfortunately no one knew how to order it, or if it is available. Yet another film we Polonians must resurrect from obscurity. I enjoyed my short time in Urszula’s home so much that there were tears in my eyes when we had to move on and bid Urszula goodbye.

Malgorzata and I took our leave of Markowa, grateful and glad that we had come, and sad that we had to go.


***
Malgorzata Tarchala has kindly offered a Polish translation of the above post:

W sobotę, 23 lipca 2011 roku, na zaproszenie Pana Mateusza Szpytmy, pracownika naukowego Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie, wygłosiłam prelekcję na temat mojej książki „Bieganski: Stereotyp prymitywnego Polaka, jego rola w stosunkach polsko-żydowskich i amerykańskiej kulturze masowej”. Wykład miał miejsce w Skansenie w Markowej. Moim tłumaczem była Małgorzata Tarchała. Małgorzata odegrała znacząca rolę w każdym aspekcie mojego wystąpienia. Naszym oficjalnymi gospodarzami było Centrum Kultury Gminy Markowa oraz Towarzystwo Przyjaciół Markowej

Prelekcje o „Bieganskim” prowadziłam na uniwersytetach, w synagogach, kościołach i w innych ważnych społecznie organizacjach. Słuchacze w Markowej byli jedną z najlepszych grup, do jakiej kiedykolwiek miałam szczęście przemawiać. Podczas wykładu mogłam wnioskować z ich twarzy, że mówię do inteligentnych, zaangażowanych ludzi, którzy byli skupieni i chłonęli moje słowa.

Po wykładzie, komentarze i dyskusja trwały przez 90 minut. To był rodzaj inteligentnej, skupionej, popartej argumentami, głębokiej i poważnej reakcji, która dociera do sedna nawet najbardziej dręczących pytań. Nie było przechwałek, grubiaństwa, niepoważnych pytań. Słuchacze byli niezwykle uprzejmi. Nie mogę nie wspomnieć, że słuchacze przybyli na spotkanie elegancko ubrani. To nie był tłum w przepoconych koszulkach, jak często zdarzało się w USA, lecz raczej - w garniturach.

Od kiedy opuściłam Markową, zastanawiam się jak mogłabym włączyć tych ludzi do międzynarodowej dyskusji o Bieganskim - stereotypie prymitywnego Polaka. Więcej osób powinno poznać mieszkańców Markowej. Mówię to szczególnie w odpowiedzi na otrzymany niedawno e-mail, w którym jego autor twierdzi, że „tak, polscy rolnicy są prymitywni”. Przed i po spotkaniu uścisnęłam wystarczająco wiele dłoni, aby stwierdzić, że ci ludzie byli prawdziwymi rolnikami. Ich unikalnie duże i silne dłonie mówią wiele o ich ciężkiej pracy. I to oni właśnie wzięli udział w spotkaniu uważniej i aktywniej niż jakakolwiek publiczność w kampusach uniwersyteckich. I to oni zadali najbardziej trafne pytania i przedstawili własne obserwacje - lepsze niż uwagi niejednego uniwersyteckiego profesora.

Podczas tej pełnej wyrażeń podróży do Polski, spotkanie z mieszkańcami Markowej było niezapomnianym przeżyciem.

Mateusz Szpytma napisał ważną publikację o rodzinie Ulmów. Podczas okupacji niemieckiej w Markowej, Józef i Wiktoria Ulmowie -  katolicka, chłopska rodzina, próbowali uratować Żydów przed nazistowskimi prześladowaniami. Niemcy odkryli to i zamordowali Ulmów z ich siedmiorgiem dzieci, wraz z ukrywającymi się u nich Żydami. Naziści zastrzelili dzieci na oczach rodziców. Pan Szpytma, bazując na dokumentach dostępnych w biblioteczce Józefa, wykazał, że rodzina Ulmów, w swojej próbie ratowania Żydów działała zgodnie ze swoja katolicka wiarą, szczególnie w kontekście przypowieści o dobrym samarytaninie.

Kiedy dojechaliśmy do Markowej, nie mogłam powstrzymać się od porównania jej do rodzinnej wioski mojej matki na Słowacji, gdzie byłam w roku 1974 oraz do Paterson w stanie New Jersey, gdzie mieszkam. Wizyta we wsi mojej matki jest wciąż niezatarta w mej pamięci: jaskółki w stodole, kwiaty, brudne drogi, gęsi wszędzie, represyjna obecność Sowietów, oraz obecność tych, którzy przeżyli II wojnę światową. Tej wiosce daleko do Markowej. Nasi gospodarze ugościli nas w nowoczesnym hoteliku, tylko lekko odbiegającym od dobrej klasy hoteli w Stanach Zjednoczonych.

Kiedy jechaliśmy przez Markową, byłam pod wielkim wrażeniem oczywistego tam porządku i dobrobytu. Było widoczne, że jest to efektem ciężkiej pracy oraz determinacji do stworzenia jak najpiękniejszego zarówno własnego, jak i wspólnego domu.

Biorąc pod uwagę, że w minionych latach Markowa przeżyła nieszczęścia i dramatyczne zmiany (zbyt wiele by policzyć – I i II wojna światowa, czas dominacji sowieckiej oraz postęp globalnego kapitalizmu), jej mieszkańcy byli w stanie podnieść się, otrzepać z kurzu i stworzyć nie tylko przyzwoite, lecz dobrze prosperujące, atrakcyjne warunki życia. Jest to silnym świadectwem systemu wiary rozpowszechnionego w polskich, katolickich, rolniczych wioskach. Mieszkam w amerykańskim wielkim mieście, Paterson, gdzie na każdym metrze kwadratowym powierzchni widać, że liderzy i mieszkańcy odrzucili próby stworzenia przyzwoitego życia, lecz raczej lgną do przestępczości i dysfunkcjonalności. Markowa wie o czymś, czego Paterson i jego polityczni i ideologiczni liderzy musza się nauczyć.

Mama Pana Szpytmy ugościła nas przesmacznym obiadem, a następnie on zabrał nas na wycieczkę po okolicy. Byliśmy w miejscu, oznaczonym tablicą, gdzie Niemcy masowo mordowali Żydów. Odwiedziliśmy również dom Ulmów oraz miejsce gdzie zostali rozstrzelani przez Nazistów i pomnik ku ich pamięci.

Spotkaliśmy się z Zofią Ulma, szwagierką Józefa Ulmy, bardzo energiczną i czarująco kobietą, która gorąco nalegała abyśmy zostali coś przekąsić. Weszliśmy do pomieszczenia, gdzie Józef Ulma hodował jedwabniki, znaleźliśmy jego biblioteczkę i książki z jego autografami. Nasza gospodyni pokazała nam siedemdziesięcioletni, zrobiony przez tutejszych stolarzy kredens. Powiedziała nam, że jest wdową i ostatnio czytała pamiętniki swojego męża, które dodały jej siły, aby odnowić ten stary kredens i przywrócić go do użytku. To jest nadzwyczajny mebel, z długimi, wytrzymałymi i dobrze wykonanymi szufladami. Małgorzata napomknęła, że meble dziś kupione rozpadają się przy pierwszym wstrząsie, ale ten kredens o wiele lat przeżyje swoich twórców.

Spotkaliśmy Urszulę Niemczak, wspaniałego członka dalszej rodziny Ulmów, mieszkającą obecnie w domu rodzinnym Wiktorii, która mówiła w piękny, bezpośredni i nieskomplikowany sposób o tym, czego ona i jej rodzina dokonała, włączając pomoc sierotom i o tym jak dobre czyny Sług Bożych Ulmów ją inspirują i zostają przekazane dalszym pokoleniom.

Naszym następnym przystankiem było Muzeum – Skansen. Tam, prezes Towarzystwa Przyjaciół Markowej, Pan Kazimierz Wyczarski, szacowna osoba, opowiadał nam o historii Markowej, zaczynając do setek lat wstecz. Następnie Pan Franciszek Balawejder oprowadził nas po Skansenie. Markowa to jest relatywnie mała, rolnicza wioska, stąd moje zaskoczenie, że posiada tak znakomity skansen. Każda wieś byłaby dumna z posiadania u siebie takiego muzeum.

Są tam odtworzone struktury i technologie używane w tradycyjnych chłopskich wioskach. Znajdują się tam bielone wapnem domy z glinianą podłogą, wystającymi belkami i słomianymi dachami. W środku tych chałup są tradycyjne, lokalne stroje, skórzane płaszcze, hafty i korale. Jest tam wiele narzędzi wykonanych przez wiejskich kowali oraz krosno, kołowrotek, wiatrak i inne tradycyjne technologie. Nie brakuje tam również humoru: na przykład wyrzeźbione i pomalowane końskie i krowie łby zerkające znad koryta w stajni.

Uderzyło mnie podobieństwo pewnych elementów tej tradycyjnej chłopskiej kultury w Polsce do tych, jakie napotkałam w Nepalu, kiedy byłam wolontariuszką w Korpusie Pokoju. Tak jak w tym skansenie, moja izba w Nepalu była bielona wapnem i miała glinianą podłogę. Moi sąsiedzi mielili ziarna takimi żarnami, jakie były w Skansenie oraz młócili zboże identycznymi narzędziami do młócenia – cepami.

Mój wykład obył się w budynku administracyjnym Skansenu. Była pełna sala. Małgorzata zapewniła znakomite tłumaczenie i sama, jako znająca się na rzeczy aktywistka, dodała kilka kluczowych aspektów, o których zapomniałabym wspomnieć. 

Słuchacze byli skupieni i uprzejmi. Małgorzata zauważyła przytakiwanie i robiących notatki. Po wykładzie zadano kilkanaście znakomitych pytań.

Zaczęłam następująco: „Mam zamiar powiedzieć kilka wstrząsających rzeczy. Ale nie traćmy nadziei. Możemy rozwiązać ten problem, jeśli się zjednoczymy, będziemy się wspomagać i działać strategicznie. Kiedy byłam mała dziewczynką, wyglądało na to, że moi krewni już zawsze będą mieszkać pod kontrolą sowieckiego systemu. Komunizmu już nie ma – i to my tego doprowadziliśmy. My możemy tego dokonać”.

Poniżej szkic niektórych aspektów z tej dziewięćdziesięciominutowej wymiany poglądów.

CZY TUTAJ CHODZI O PIENIĄDZE?
O ŻĄDANIA RESTYTUCJI MIENIA? Nie sądzę, aby tutaj o to chodziło. Często zakładamy, że pieniądze są najwartościowszym towarem. Ale tak faktycznie, jest coś bardziej cennego, coś, o co ludzie walczą i za co umierają: tożsamość. Jak wykazałam w „ Bieganskim”, osoby, które rozpowszechniają stereotyp Polaka robią to, by wzmocnić swoje poczucie tożsamości.

CZY TEN STEREOTYO POLAKA JEST W MIARE STABILNY W CZASIE, CZY MOŻE SIE ZMIENIA SIE Z CZASEM?

Stereotyp Polaka w Stanach Zjednoczonych zmieniał się w czasie. Polecam dodatkową lekturę: Thomas Gladsky’s “Princes, Peasants, and Other Polish Selves” (tłum MTA: Tomasz Gladsky: Książęta, Chłopi i Inne Polskie osobowości”) oraz Andrzej Kapiszewski “Conflicts Across the Atlantic” (tłum: MTA “Konflikty wzdłuż Atlantyku”). Te książki traktują o tym, jak zmieniał się obraz Polaka w Stanach Zjednoczonych. Stereotyp prymitywnego Polaka nie był tak rozpowszechniony w amerykańskiej kulturze podczas drugiej wojny światowej, jak jest obecnie. Kiedy Polska odzyskała niepodległość w roku 1918, niektóre Grupy użyły wyolbrzymionych raportów o złym traktowaniu Żydów w Polsce do celów politycznych. Niestety ta taktyka ostatecznie rani i Polaków i Żydów. Kiedy pojawiły się pierwsze raporty z okresu Holokaustu, niektórzy nazwali je „podnoszeniem fałszywego alarmu”, cytując poprzednie przesadzone raporty.

Właściwe, obraz Polaka pogorszył się w ostatnich latach, a o powodach piszę w swojej książce „Bieganski”.

CZY MOŻEMY COS Z TYM ZROBIĆ? POLSKA JEST STOSUNKOWO BIEDNYM KRAJEM, NIE MAJACYM DO SWOJEJ DYSPOZYCJI HOLLYWOOD, WIELKIEJ ŚWIATOWEJ PRASY CZY WPŁYWOWEJ KADRY UNIWERSYTECKIEJ

Oczywiście, że możemy coś z tym zrobić. To my jesteśmy tymi ludźmi, którzy dokonują rzeczy niemożliwych. Popatrzmy na przykłady jak Irena Sendler, Jan Karski, Lech Wałęsa. Kiedy byłam dzieckiem myślałam ze moi krewni już wiecznie będą żyć pod opresją sowiecką. Teraz to już przeszłość, i my jesteśmy tymi, którzy dokonali tego przewrotu. Teraz możemy dokonać czegoś innego.

Małgorzata przypomniała mi o moich własnych często powtarzanych słowach: Nie wolno nam obwiniać Żydów. Polacy i Polonia musi się zjednoczyć, wesprzeć wzajemnie i działać strategicznie. Mamy wielu żydowskich sprzymierzeńców.

DLACZEGO POLSKIE AMBASADY I ORGANIZACJE POLONIJNE NIE ZROBIĄ WIĘCEJ W TEJ SPRAWIE?

To bardzo dobre pytanie. Nie jestem wtajemniczona w ich osobiste poglądy, ale niektórzy uważają, że rozwiązaniem jest podkreślanie heroicznych Polaków jak Kościuszko albo książka jak „Bloodlands” Timothy’ego Snyder’sa („Skrwawione ziemie”, Europa pomiędzy Hitlerem a Stalinem), która ukazuje jak bardzo Polacy ucierpieli podczas II wojny światowej. Oba te podejścia są niewystarczające i żadne z nich do końca nie rozwiąże problemu.

Możemy mieć tylko nadzieję, że pewnego dnia polskie ambasady i organizacje polonijne w Ameryce obudzą się i zauważą realia. W międzyczasie musimy robić, co możemy, nie czekając, by nas inni poprowadzili.

POLSKA DAŁA AMERYCE KOŚCIUSZKĘ I PUŁASKIEGO. DLACZEGO AMERYKA ODPOWIADA W TEN SPOSÓB?

Kiedy usłyszałam ten komentarz, to oczywiście pomyślałam o Jałcie, Breckinridge Long, czy Henrym Fairfield Osborn’ie, prezesie amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej, który napisał w New York Times, że prominentni Polacy jak Kościuszko czy Pułaski faktycznie nie byli etnicznymi Polakami, ale potomkami innych, lepszych grup etnicznych, które osiedliły się na terytorium Polski.

Pod koniec, poza oczywistym wkładem w moją podróż oraz sam wykład, Małgorzata opowiedziała, długo i szczegółowo, o swoich działaniach dotyczących filmu w Muzeum Imigracji w Kanadzie.

Tutaj, w Polsce, spotkałam bardzo miłego, młodego człowieka, Adama z Kanady, który widział ten film wraz ze swoim ojcem. Jego ojciec był zniesmaczony tym, co zobaczył, ale nie podjął żadnego działania.

Małgorzata zobaczyła ten film i zdecydowała się podjąć działanie. Nie podda się dopóki Pier 21 (Muzeum w Kanadzie) nie przestanie przekłamywać historii i nie zmieni treści filmu. Małgorzata jest żywym przykładem aktywności w działaniu.

Po sesji pytań i odpowiedzi, w małej grupie usiedliśmy do stołu by posmakować kiełbasy, soku, ogórków kiszonych oraz bardzo dobrego ciemnego żytniego chleba z wiejskim smalcem i cebulą. I oczywiście, wciąż rozmawialiśmy. Nakreśliłam inne aspekty stereotypu Polaka, a małe grono zebrane wokół stołu dodało własne trafne obserwacje. To był cudowny wieczór.

Następnego dnia uczestniczyliśmy we Mszy Świętej w markowskim Kościele pod wezwaniem świętej Doroty. Wnętrze kościoła jest wspaniałe, z pozłacanymi rzeźbami z ciemnego drewna i neo-gotyckimi sklepieniami. Modlitwy rozpoczęły się przed Mszą i kościół był tak pełen ludzi, że musiałam klękać w przejściu. Śpiew był tak głośny i długi, że mógłby zawstydzić amerykańskie kościoły katolickie. Uczestnicy Mszy byli jak zwykle elegancko ubrani.
Potem odwiedziliśmy grób rodziny Ulmów na pobliskim cmentarzu, na wzgórzu. Stamtąd mogliśmy zobaczyć wzgórza na południu i płaskowyż na północy. Pan Szpytma poinformował nas, że Markowa leży na granicy dwóch krain geograficznych i tereny na południu to początek Przedgórza Karpackiego.

Na końcu odwiedziliśmy ponownie Panią Urszulę, która ugościła nas domowym ciastem: przekładańcem z czereśniami, orzechami, czekoladą i bitą śmietaną. To ciasto było tak niesamowicie smaczne, że powiedziałam Urszuli, że od teraz, kiedy będę jadła wiśnie, będę myśleć o jej cieście. Obejrzeliśmy fragment filmu dokumentalnego o Markowej i rodzinie Ulmów, ale niestety nikt nie wiedział gdzie go można zamówić i czy jest dostępny.

Jest to kolejny film, który Polonia powinna ocalić od zapomnienia. Byłam tak bardzo zadowolona z tej krótkiej wizyty w domu Urszuli, że miałam łzy w oczach, kiedy musieliśmy już wychodzić i pożegnać Urszulę.

Małgorzata i ja wyjechałyśmy z Markowej wdzięczne i zadowolone, że przyjechałyśmy, ale smutne, że musiałyśmy wyjechać.

Tłumaczenie własne (bez gwarancji) za zgodą autorki:

Małgorzata

2 comments:

  1. HI,
    I would like to add some comments.
    This has been a really unforgettable trip. Danusha gave a great speech and the audience was very active. I have learnt a lot and I feel I am much stronger person after I have met Danusha and people in Markowa.

    Apart of unbelievable hospitality and generosity of our hosts, I realized how socially active they are. There were no whining and complaining. Skansen in Markowa is run by Towarzystwo Przyjaciół Markowej. The members of this association voluntary do all work and repairs. They also guide tourists and take care of maintenance. All the pieces of equipment are the gifts from Markowa’s residents. The buildings have been moved from other places – all at the expenses of Markowa’s people. The windmill on the picture may still work! People do not wait for subsidy from the Ministry of Culture and Heritage or bigger regional communities, but do all what they can themselves. As far as I know, this is the only Skansen in Poland run by local community.

    The movie we watched at Urszula’s was: “Świat Józefa” (Józef’s World) by Rafał Wieczyński. I still cannot find where and if the movie is available.

    Kazimierz told us the Markowa’s history and mentioned that there is no piece of land in Markowa that lies to fallow, despite of hard times that farmers face now. They are all very hard working and committed people. We also got informed that within 2-3 years, there is going to be a museum in Markowa to honor of Poles - Righteous Among The Nations and especially – the Ulmas. I am sure this wonderful initiative will draw attention to Markowa.

    http://www.sztetl.org.pl/en/cms/news/929,the-museum-of-the-righteous-in-makowa/?mn=2&yr=2010

    What relates to the movie Oceans of Hope in the Canadian Immigration Museum at Pier 21 , please read the links below:
    http://bieganski-the-blog.blogspot.com/2011/02/brute-polak-stereotype-on-display-at.html
    Lately, we got the attention of Polish Embassy in Ottawa, but this is not the end of our fight yet. http://blogmedia24.pl/node/49982
    Hereby, I would like to thank the portal Blogmedia24 for their actions and follow ups.

    I promise, out of respect for the Ulmas, Irena Sendler and other heroes, I will not give up until the movie “Oceans of Hope” is gone. If there is anyone who can and would like to help – please contact me: emti@onet.pl. We need support of Polish press.

    It is also important to mention that during the lecture Mateusz Szpytma not only supported me in translation into Polish, but also explained to us many current historical trends appearing in the western world. He is unbelievable. He spent with us many hours, guiding us throughout Markowa. Many of memorial places were set up thanks to his initiative. But initiative alone would not be sufficient. It required also active and committed residents of Markowa.

    At the end, I would like to mention something really important.
    When Danusha praised Urszula’s cake – she did it in perfect, grammatically correct Polish. This was a very difficult conditional sentence. I have no doubts that if Danusha could stay one more month in Poland, my translation service would not be unnecessary.

    I am very happy I visited Markowa and met its residents.
    I hope I will go there again.

    Malgorzata

    ReplyDelete

Bieganski the Blog exists to further explore the themes of the book Bieganski the Brute Polak Stereotype, Its Role in Polish-Jewish Relations and American Popular Culture.
These themes include the false and damaging stereotype of Poles as brutes who are uniquely hateful and responsible for atrocity, and this stereotype's use in distorting WW II history and all accounts of atrocity.
This blog welcomes comments from readers that address those themes. Off-topic and anti-Semitic posts are likely to be deleted.
Your comment is more likely to be posted if:
Your comment includes a real first and last name.
Your comment uses Standard English spelling, grammar, and punctuation.
Your comment uses I-statements rather than You-statements.
Your comment states a position based on facts, rather than on ad hominem material.
Your comment includes readily verifiable factual material, rather than speculation that veers wildly away from established facts.
T'he full meaning of your comment is clear to the comment moderator the first time he or she glances over it.
You comment is less likely to be posted if:
You do not include a first and last name.
Your comment is not in Standard English, with enough errors in spelling, punctuation and grammar to make the comment's meaning difficult to discern.
Your comment includes ad hominem statements, or You-statements.
You have previously posted, or attempted to post, in an inappropriate manner.
You keep repeating the same things over and over and over again.